DÄ°NLEDEBÄ°YAT
Atın yiÄŸidi kendine kamçı vurdurmaz.
Genelde ortaya çıkan her akım bir önceki etkili olan edebi akıma tepki olarak ortaya çıkmıştır. Tabiki bu durumun istisnaları vardır. Ancak genel olarak böyledir bu durum.
Bu akımlar Türk Edebiyatında da etkisini göstermiÅŸtir. Ancak bu sadece bir etki olarak kalmış, olduÄŸu gibi bu akımlara ya da herhangi birine baÄŸlanma olmamıştır. ÖrneÄŸin Åžinasi klasizmden etkilenmiÅŸ bir sanatçı olmasına raÄŸmen toplumsal konularda yazmıştır. Ancak genel anlamda klasizmin özelliklerinden birisi toplumu dÄŸiÅŸtirmek deÄŸildir. Durum böyle olunca edebiyatçılarımız bu akımları kendilerine göre yorumlatıp Türk Edebiyatına ve kendi görüÅŸlerine uygun ÅŸekilde kullanmışlardır diyebiliriz.
Akımlardan kısaca bahsedelim:
Klâsisizm, 17. yüzyılda Fransa'da ortaya çıkmıştır. Antik Yunan ve Roma sanatının tekrar canlandırılması isteÄŸi ortaya çıkışında etkilidir.. Bu akımda amaç, ideal bir güzellik duygusu yaratmak, herkes için geçerli olan deÄŸer ölçüleri oluÅŸturmaktır. Akıl ve mantık egemenliÄŸi söz konusudur.
​
Romantizm, 19. yüzyılda Fransa'da klasizme tepki olarak doÄŸmuÅŸtur. Aklın yeri duygu almıştır.
​
Realizm (Gerçekçilik), 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da romantizme tepki olarak doÄŸmuÅŸtur. Gözlem önemlidir
​
Naturalizm: 19. Yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmıştır. Pozitif bilimleri edebiyata sokar. Toplumu deney unsuru olarak görür. Soya çekime deÄŸer verir.
​
Parnasizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında resim alanındaki bir akımın edebiyata uygulanması söz konusudur.Tasvire önem verilir. Tasvirler tıpkı bir tablo gibi zihinde canlandırıcı olmalıdır.
Sembolizm (Simgecilik), 19. yüzyılın sonlarında Fransa'da ortaya çıkmıştır. Görünen deÄŸil, görünenin gerisindeki önemlidir. Åžiir dilinin müzikle bütünleÅŸmesi gereÄŸi savunulmuÅŸtur.
Sürrealizm (Gerçeküstücülük), Rüya ve biilinçaltına önem verir.
Egzistansiyalizm (VaroluÅŸçuluk), Ä°nsanın kendi özünü kendi yarattığı felsefesini iÅŸler.
Kübizm, Kübistlere göre söylenmemiÅŸ olanı, görülmemiÅŸ olanı gün ışığına çıkarmak
aklın deÄŸil, düÅŸ gücünün iÅŸidir.
Dadaizm , geleneksel deÄŸerlere ve inançlara us ve usa dayalı deÄŸerlere karşı çıkıştır.
Onları yıkmayı amaçlar.
​
EDEBÄ° AKIMLAR
Genel olarak edebi akımların ortaya çıkmasında bir tetikleyici bulunduÄŸu görülür. Toplumsal deÄŸiÅŸimler, siyasi çekiÅŸmeler, yeni buluÅŸlar, teknolojik ilerlemeler, soyut ya da somut bilimlerdeki geliÅŸmeler edebi akımların ortaya çıkmasında etkili olmuÅŸtur. Edebiyatın toplumdan etkilenmesi kaçınılmaz. O halde toplumun uÄŸradığı her tür etki edebiyatı dolayısı ile edebi akımların düÅŸünce tarzlarını belirler.
​