DİNLEDEBİYAT

İş,oluş hareket bildiren sözcüklere denilir. Fiiller haber ya da dilek  kiplerinden birisini ve şahıs eklerini alırlar. Bu

 

Bir kelimenin fiil olup olmadığını anlamak için mastar eklerini kullanırız. (-me,-ma,-mek,mak)Eğer bu eklerden birisi kelimeye getirilmeye uyumlu ise o kelime fiildir.

​

​

Örnek:

 

• Sevdi= sev-(mek)- istersek getirebiliyoruz. O halde ‘sev-‘ sözcüğü fiildir

• Yürüyor= Yürü-(mek) –uyumlu olduğu için ‘yürü-‘ sözcüğü fiildir.

 

Not: Fiili bulmak için mastar eklerini sözcüğe getirp getiremeyeceğim önemlidir.Kelimeyi mastar eki ile doğrudan yazarsan fiil isim fiile dönüşür.O yüzden mastar eklerini -, ya da (  ) işaretleri ile belirterek yazarız.

 

• Görmek= isim fiil.

• Gör-(mek) fiil.

 

Fiiller hareketlerin anlamına göre üçe ayrılırlar:

 

1- İş ( Kılış) Fiilleri:

 

Fiilin gerçekleşmesinden etkilenen bir nesnenin var olduğu anlamını taşıyan fiilllere denilir. İş fillerini bulmak için fiile ne, neyi, kimi sorularını sorarız.

 

Örnek:

• Getirdi=  Kimi getirdi?  Neyi getirdi? – İş fiili

• Bitirdi= Neyi bitirdi?- İş fiil

 

2- Oluş Fiilleri:

 

Doğada kendilinden oluyormuş gibi gerçekleşen hareketleri ifade eden fiillere denilir.

 

Örnek:

• Utancından yüzü kızardı. (kızar-)

• Meyveler olgunlaştı.( olgunlaş-)

• Yağmur yağdı.(yağ-)

 

 

​

 

Test Çözmek İçin Tıklayınız...

​

​

Tüm Dilbilgisi Konuları İçin Tıklayınız...

 FİİLLER 

​​

​

 

3- Hareket(Durum) Fiillleri:

 

İş ya da oluş bildirmeyen tüm fiiller hareket fiilidir.Kendilinden gerçekleşme anlamları olmadığı gibi bir nesneyi etkileme anlamları da yoktur.

​

Örnek:

Ali eve geldi

​

Yukarıdaki cümlede Ali neyi geldi, diyemeyiz. Fiile neyi sorusunu soramayız. O yüzden iş fiili değilir. Kendiliğinden olma anlamı da taşımadığı için oluş fiili de değildir. O halde geriye tek ihtimal olan hareket fiili kalıyor.

 

• Parkta yürüyorum

• Yazları yüzerim.

• Erken uyumuşum.

• İlerideki evde oturuyorum...