Batı edebiyatı Rus ve Amerikan ve Avrupalı milletlere ait olan edebiyat anlayışlarına verilen genel bir addır. Batı edebiyatını aşama aşama anlatmak gerekirse ilk olarak klasik Batı edebiyatından başlamak uygun olacaktır: 

 

Klâsik Batı Edebiyatı

Klasik Batı edebiyatını Yunan ve Latin edebiyatları oluşturur. İlk olarak Yunan edebyatını  inceleyelim:

 

YUNAN EDEBİYATI

​

M.Ö. IX-VIII. yüzyıllarda Homeros ve Hesiodos epik şiir alanında karşımıza çıkar. Şiirleri vezinlidir ancak kafiye yoktur.  

 

Homeros günümüzde hem Yunan hem de Dünya edebiyatının en ünlü destan şairlerinden birisi olarak bilinir. İonia'lıdır( İzmir'de )

 M.Ö. IX. yüzyılda yaşamıştır.  İlyada ve Odysseia adlı iki destanı vardır.

İlyada destanında, Yunanlıların Troia'lılarla 10 yıl savaşıp, sonunda onları yenmeleri anlatılır.

Odysseia destanında ise İthaka adasının kralı olan Odysseus'un 10 yıl süren Troia Savaşı dönüşünde yolda karşılaştığı olaylar ve ülkesine döndüğünde kendisinin yokluğunda olan bitenler anlatılır.

Bu destanlarda mitolojik tanrıların insanlarla olan ilişkileri işlenir.​

​

Hesiodos M.Ö.VIII. yüzyılda Askra kasabasında yaşamıştır. Didaktik  şiirin  kurucularındandır. Hak, adalet, iyilik, çalışkanlık gib ikonuları işlemiştir.  İki eseri vardır:  İşler ve Günahlar, Theogonia 

​

M.Ö. VI. yy. da yaşamış olan  Sappho, lirik şiir alanında karşımıza çıkar. 170 parçadan oluşan şiirlerinde en çok aşk temasını işlemiştir.

 

M.Ö. VI. yy.da yaşamış olan Aisopos (Ezop),  tanrı Apollon'a karşı geldiği öldürülen bir sanatçıdır.  Doğu ülkelerine seyehate gitmiş,  öğrendiklerinden, gözlemlerinden  düzyazı tarzında fabllar yazmıştır. Tek eseriı Fabllar'dır. Fabl türünün kurucusudur.

​

.

Aiskhylos (M.Ö. 525-456), kendi döneminin  en büyük tragedya şairidir. Tragedyanın aktör sayısını ikiye çıkararak, koro yerine diyaloğu ön plâna geçirmiştir. Maske, aktörün yüzünü saklayan bir alet olmaktan çıkıp, onun karakterini de yansıtır olmuştur. Eserlerinde tanrıların belirleyici gücüne önem vermiştir.

Varlığı bilinen tregedyaları:  Yalvaran Kızlar Persler, Thebai'ye Karşı Yediler, Zincire Vurulmuş Prometheus, Oresteia trilogia, Agamemnon, Kheephoroi, Eeumenides.

​

Sophokles (M.Ö. 495-406) de tragedyayı geliştirerek oyuncu sayısını 3'e, korodaki şarkıcıların sayısını da 12'den 15'e çıkarmış; trilogia denilen üçleme yazma biçimini kaldırmıştır. Tanrılara boyun eğme yerine onlara başkaldıran tiplemelere yer verir.  Günümüze ulaşan eserleri:  Kral Oidipus, Oidipus Kolonos'ta,Antigone, Aias, Elektra, Trakhisli Kadınlar ve Philoktetes 

​

Euripides (M.Ö. 480-406),  insanın kendi kendisiyle olan mücadelesine yer vermiştir.  Günümüze ulaşan eserleri: Medeia, Hippolytos, İphigeneia Aulis'te, phigeneia Tauris'te, Orestes, Elektra, Hekabe, Andromakhe.

​

Aristophanes (M.Ö. 445-385) 'tir. gelenekçi bir anlayışa sahip olup sanat, siyaset ve felsefe alanlarında yapılan yeniliklere ve yenilikçilere saldırmıştır. İlk büyük komedi sanatçısıdır. Günümüze ulaşan eserleri: Atlılar, Eşek Arıları, Kuşlar, Kurbağalar, Bulutlar, Barış, Lysistrate.

​

Theokritos (M.Ö. III. yy.) pastoral nazım türünün kurucusu sayılır. yazdığı kısa şiirlerinde doğa sevgisini işlemiştir. Şiirlerine Eidyllia (kısa şiirler) adı verilmiştir.

​

Herodotos (M.Ö. 482-425), tarih türünün kurucusudur. Tarih adlı eserinde gezdiği ülkeler ve halkları hakkında bilgi vermiştir.

​

 Demosthenes, hitabet türünde(M.Ö. 385-322);  Sokrates (M.Ö. 470-399), Eflatun (M.Ö.429-347) ve Aristoteles (M.Ö. 384-322) felsefede dönemin önde gelen isimlerindendir.

​

​

​

LATİN EDEBİYATI

​

Romalıların Yunanistan'ı M.Ö. 250'li yıllarda ele geçirmesinin ardından  Lâtin edebiyatı, Yunan edebiyatından etkilenmiştir. Bu etkilenme daha çok Yunan edebiyatını taklidi ile olmuştur.  

​

Ennius (M.Ö. 240-170),  ilk tragedya sanatçılarındandır.

Plautus (M. Ö.184) ve Terentius (M.Ö. 159) komedya 

Lucretius (M.Ö. 98-53) didaktik nazım,

Catullus (M.Ö. 78-54) lirik nazım türünde,

Vergilius (M.Ö. 70-19) pastoral, epik ve didaktik nazım,

Horatius (M.Ö. 64-8) lirik ve didaktik nazım,

Ovidius (M.Ö. 43-M.S.18) lirik nazım türlerinde ve mitolojide,

Cicero (M.Ö.106-43) hitabet türünde,

Sallustius (M.Ö. 86-34), Titus Livius (M.Ö. 59-M.S. 19) ve Tacitus (54-129) tarih yazıcılığında,

Seneca (M.Ö. 4-M.S. 65) da felsefe ve tragedyada alanında bilinen sanatçılardır.

​

​

​

​

ALMAN EDEBİYATI

​

Luther (1483-1546) İncil'i Latinceden Almancaya ççevirmiştir. Bu olay Alman edebiyatının gelişmesine büyük etki etmiştir.

​

​

Alman Edebiyatı'ın Dönemleri: 

​

Romantik (Coşumcu) Dönem Alman Edebiyatı

Goethe (1749-1832),  şiir ve romanlarıyla tanınmıştır. Romantizm akımını başarılı bir şekilde temsil etmiştir. 

Belli başlı şiirleri:  Roma Eyejileri ve Divan adlı

En önemli tiyatro eseri Faust, en önemli romanı da Genç Werther'in Acıları.

​

Schiller (1759-1805),  Schlegel Kardeşler (Wilhelm 1767-1845, Friedrich 1772-1829),  Heine (1798-1856) diğer  romantik şairlerdir. 

Hoffmann (1776-1822) romantik roman, Kleist (1777-1811) ve Hebbel (1813-1883) romantik  tiyatroculardır. 

​

Realist Dönemde Alman Edebiyatı

​

Fontaine (1819-1898), Storm (1817-1888), Hauptmann (1862-1946) gerçekçi yazarlardandır.

​

​

20. Yüzyıl Alman Edebiyatı

​

Şiir türünde  Rainer Maria Rilke(1875-1926)'dir. Aşk, ölüm, tabiat gibi temaları işlemiştir. Lirik bir üslûbu benimsemiş ve Alman halk şarkıları geleneğinden yararlanmıştır. 

​

Roman türünde Thomas Mann (1875-1955), Hesse (1877), tiyatro türünde ise Brecht (1898-1956) bu dönemin tanınmış yazarlarıdır. 

​

20. Yüzyıl Avusturya Edebiyatı

​

Franz Kafka (1883-1924)' bu dönemin en  ünlü yazarıdır.  İnsanın saçma ve kötü bir dünyadaki trajedisine, bunalımlarına, kişinin çağına, ailesine, işine yabancılaşması temalarına yer vermiştir. Değişim (1915), Hüküm (1916), Ceza Sömürgesi (1919), Bir Taşra Doktoru (1920), Dava, Şato, Amerika en bilinen eserleridir. 

​

​

​

AMERİKAN EDEBİYATI

 

3 Dönemde  inceleyebiliriz:

​

Romantik Dönem Amerikan Edebiyatı

​

Herman Melville (1819-1891) Moby Dick romanlarıyla ,

 Edgar A. Poe (1809-1849) ve Walt Whitman (1816-1892) şiirde,

şiir ve denemeleriyle R. W. Emerson (1803-1882) bu dönemin tanınmış romantik sanatçılarıdır. 

​

Gerçekçi Dönem Amerikan Edebiyatı

​

Nathaniel Hawthorne (1804-1864) romantizmi ve gerçekçiliği eserlerinde dengeli biçimde kullanmıştır. 

Bu akımı sürüdüren diğer yazarlar Hanry James (1843-1916), Louise May Alcott (1832-1898)'tur.

​

20. Yüzyıl Amerikan Edebiyatı

​

Mark Twain (1835-1910), Tom Sawyer'in Maceraları(1876), Missisippi'de Hayat (1833) gibi eserlerinde daha çok mizahî bir üslûbu benimsemiştir.

O'henry (1862-1910) kısa  hikâye türünde tanınmıştır.

​

Jack London (1876-1916), Vahşetin Çağrısı (1903), Uçurum Halkı (1903) ve Martin Eden (1909) gibi romanlarının konularını daha çok kendi yaşantılarından ya da çevresinden almıştır.

John Steinbeck (1902-1968), toplumcu gerçekçidir. Daha çok California çevresinde yoksul ve sömürülmüş kitlelerin, işçilerin sorunlarına, bireysel ve sosyal dünyalarına eğilmiştir.  Kenar Mahalle (1935), Farelere ve İnsanlara Dair (1937), Gazap Üzümleri (1939), Sardalya Sokağı (1945).

Ernest Hemingway (1898-1961) de sömürülen insanların  sorunları, zulüme boyun bükmeme gibi konuların yanında tabiat konularını da işlemiştir. . En bilinen eserleri:  Bahar Selleri (1926), Güneş Gene Doğar (1926), Silâhlara Veda (1929), Çanlar Kimin İçin Çalıyor (1940), İhtiyar Adam ve Deniz (1953).

Ezra Pound (1885-1972) tüm dünya milletlerinin kültürlerinden yararlanma yoluna gitmiş ve imgecilik (imajizm) akımının öncüleri arasında bir şairdir.   

​

​

FRANSIZ EDEBİYATI

5 Dönemde inceleyebiliriz:

​

Rönesans Dönemi Fransız Edebiyatı

​

Villon, Rönesans'a geçiş süreci içinde yaşamış şairdir. 

Küçük Vasiyetname ve Büyük Vasiyetname 2 önemli eseridir. 

 

 XVI. yüzyıla kadar Fransa'da edebiyat dili latince idi. Bu yy.'da ise  La Pleiade adındaki edebiyat okulunu kuran yedi şair Fransızcayı edebiyat dili olarak kullanmaya başladı. Bunlardan en önde geleni  Ronsard (1524-1585)'dır. Başlıca eserleri Aşklar, Odlar, Egloglar adlarını taşır.

​

 Rabelais (1490-1553)' önde gelen romancılardandır.  Gargantua ve Pantagruel adlı romanları ünlüdür.

 

Montaigne (1533-1592)'  Denemeler'i ile gelenek ve din düşüncesinden bağımsız olan insan düşüncesini ortaya koyması ile bir çığır açmıştır. 

​

​

Klâsik Dönem Fransız Edebiyatı

​

Pierre Corneille (1606-1684), Klâsisizmin ilkelerine uyan ilk büyük tragedya şairidir.  Le Cid, Horace, Cinnave Polyeucte eserleridir. 

​

Jean Racine (1639-699)' bu dönemin 2. büyük tragedya yazarıdır. r. Başlıca eserleri And Romaque, İphigenie, Phedre'dir.

​

Moliere (1622-1673) ise komedya alanında toplum ve insandaki gülünç âdetleri, çirkin ve kötü huyları, kusurları sergileyerek, güldürerek düşündürmeyi, eğlendirerek öğretmeyi amaç edinmiştir. Belli başlı eserleri:  Gülünç Kibarlar, Kadınlar Mektebi, Zorla Evlenme, Tartuffe, Don Juan, Zoraki Hekim,Cimri, Hastalık Hastası.

 

La Fontaine (1621-1695) özellikle Aisopos'tan yararlanarak yazdığı fabllarıyla ünlüdür. En önemli eseri Fabllar'dır.

 

La Rochefoucauld (1613-1680) özdeyiş (vecize),

Boileau (1636-1711) eleştiri türünün,

Descartes(1596-1650) ve Pascal(1623-1662) felsefe alanının en önemli isimleridir.

​

​

Romantik Dönem Fransız Edebiyatı

​

Victor Hugo (1802-1885)'bu dönemin en bilinen sanatçısıdır.   Cromwell adlı dramının önsözünde romantizmin temel ilkelerini ortaya koymuştur. Şiir, roman ve oyunlarında tabiat, özgürlük, vatan, milliyetçilik gibi temalara yer vermiştir. Sefiller adlı romanında seçkin sınıftan olmayan halktan ve toplum dışında kalmış insanların da dünyalarına, duygu ve düşüncelerine yer vermiştir.

​

Lamartine (1790-1869) ve Musset (1810-1857) de şiir türünde etkili olmuş şairlerdendirler.

​

​

Gerçekçi Dönem Fransız Edebiyatı

​

Honore de Balzac (1799-1850) (realizmin) müjdecisi olarak bilinir.   Balzac, eserlerindeki kişileri ayrıntıları ile ele alıp eleştirisel bir yaklaşım sergilemiştir. 

 En önemli romanları: Goriot Baba ve Vadideki Zambak'tır.

​

 Henri Beyle(Stendhal) (1783-1842)'dir. Stendhall mahlasıdır.  Gördüklerini olduğu gibi, süslemeden yalın bir dil ve üslûpla aktarmıştır. İnsanı içinde yaşadığı sosyal çevreden koparmadan vermiştir. Başlıca romanları: Kırmızı ve Siyah, Parma Manastırı.

​

​