DİNLEDEBİYAT

 

 

1.  Görülen Geçmiş Zaman Çekimi : ( -di’li geçmiş zaman)

 

 Ben iyi bir çocuktum.( çocuk   –i -    dim )

                                     İsim K.      Ek fiil    kip eki

 

1. Tekil    - çocuktum

2. Tekil    -  çocuktun

3. Tekil    -  çocuktu

  

1.  çoğul    -  çocuktuk

2. çoğul     -  çocuktunuz

3. çoğul      -  çocuktular

 

 

2.  Duyulan Geçmiş Zaman Çekimi(-miş’li geçmiş zaman eki)

 

 

1. Tekil   -   çocukmuşum  ( çocuk-i- miş-im)

2. Tekil    -  çocukmuşsun

3. Tekil    -  çocukmuş

  

1.  çoğul    -  çocukmuşuz

2. çoğul     -  çocukmuşsunuz

3. çoğul      -  çocukmuşlar

 

 

3. Şart Kipi Çekimi:

 

1. Tekil   -   çocuksam  ( çocuk-i-se-m)

2. Tekil    -  çocuksan

3. Tekil    -  çocuksa

  

1.  çoğul    -  çocuksak

2. çoğul     -  çocuksanız

3. çoğul      - çocuklarsa

 

 

4.  Geniş Zaman Çekimi:

 

Geniş zaman kipi çekimi –i- dir şeklindedir.

 

Ali bu takımın en iyi oyuncusudur.( oyuncusu –i-dir.)

 

Ancak -i-dir ekleri her zaman kullanılmayabilir. Yazılı olmasa da anlam olarak varlıklarını devam ettirirler.

 

Ali bu takımın en iyi oyuncusu.

                                     Yüklem

 

  (ek fiil çekiminin kullanılmaması olmadığı anlamına gelmez.)

​

Yukarıda verilen ek fiil çekimlerinden sadece şart kipi çekimi isimlerden yüklem yapmak için kullanılmaz. Diğer üç ek fiil çekimi ile isimler çekimlenerek yüklem olmaları sağlanır. Aksi takdirde isimlerin yüklem olmaları mümkün değildir.

​

Ben çalışkan bir öğrenciyim.(-dir ek fiili düşmüş)

Beni rahatlatan şey uçsuz bucaksız denizdir.

O günler güzel  günlerdi.

Sabaha kadar havlayan köpek meğer benim köpeğimmiş.

​

​

 

B) BİLEŞİK KİP YAPMA

​

Ek fiilin şart çekimi ile di'li ve miş'li geçmiş zaman çekimleri çekimli bir fiile getirilince bileşik kip ya da diğer adıyla bileşik zamanlı kip oluşturulur.

​

​

​

Gel-miş-i- -di....Gelmişti = Gel -fiili miş'li geçmiş zaman kipi ile çekimlendikten sonra ek fiilin hikayesi ( di'li geçmiş zaman) ile birleştirilmiş. Ortaya "gel-"_ fiilinin miş'li geçmiş zamanının hikayesi çıkmış.

​

Giderse....".Git-" fiilinin geniş zamanının şartı

Gelecekmiş.."Gel-" fiilinin gelecek zamanının rivayeti

​

Not:

miş'li geçmiş zaman =rivayet

di'li geçmiş zaman = hikaye

​

​

​