DÄ°NLEDEBÄ°YAT
Atın yiÄŸidi kendine kamçı vurdurmaz.
ZAMÄ°RLER
​
​
Ä°simlerin yerine kullanılabilen sözcüklere zamir denilir.
Örnek: ‘Ali eve geldi.’ Cümlesinde özel isim olan Ali ismi yerine ‘O’ zamirini kullanabiliriz.
‘ O eve geldi.’
​
​
​
​
Zamirler ÇeÅŸitleri:
Ä°simlerin yerine kullanılabilen sözcüklere zamir denilir.
Örnek: ‘Ali eve geldi.’ Cümlesinde özel isim olan Ali ismi yerine ‘O’ zamirini kullanabiliriz.
‘ O eve geldi.’
​
​
​
​
Zamirler ÇeÅŸitleri:
a. Şahıs Zamirleri:
Ben, sen, o, biz, siz,onlar
Örnek:
​
Ben bu konuda farklı düÅŸünüyorum. / Onların ne zaman konuÅŸacağı pek belli olmaz.
​
​
​
​
b. Ä°ÅŸaret Zamirleri:
​
Bu, ÅŸu, o, bunlar,ÅŸunlar, onlar, öteki, beriki ..
Örnek:
​
Bunları eve götür. / Öteki daha iyi havlıyor.
Not: Åžahıs zamirleri ‘o,onlar’ ile iÅŸaret zamiri ‘o, onlar’ ı karıştırmamak için cümledeki anlamına bakarız. ‘ o, onlar’ zamirleri insan yerine kullanılmışsa ÅŸahıs zamiri insan dışında bir varlık ya da kavram için kullanılmış ise iÅŸaret zamiridir.
​
​
​
​
c. Belgisiz Zamirler:
​
Belli belirsiz durumdaki varlık ya da kavramları ifade etmek için kullanılan zamirlerdir.
Bazı, kimi,hiçbiri, bazıları, kimileri ....
Örnek:
​
Kimi hiç konuÅŸmaz sınıfta.
Bazıları gelip tuhaf sorular sordular.
​
​
​
d. Soru Zamirleri:
Ä°simlerin yerini soru yoluyla tutan zamirlerdir.
Ne, kim, nere, nerede, hangi, kaçı .....
Örnek:
​
Marketten ne aldın?
ÇocuÄŸu kim götürdü.
Oyuncağım nereye attın?
Not: Cevabı isim ya da zamir olabilen tüm sorular soru zamiridir.
Örnek:
‘Pazardan ne aldın? ‘ sorusunun cevabı ‘Elma’ aldım ya da ‘Åžunu’ aldım diyebiliriz. Yani isim ya da zamirle cevap verebiliriz. O halde cümledeki ‘ne’ sözcüÄŸü bir soru zamiridir.
​
​
​
e. DönüÅŸlülük Zamiri:
​
DönüÅŸlülük zamiri ‘ kendi’ sözcüÄŸüdür. Altı ÅŸahısta çekimi ÅŸöyledir:
Kendim Kendimiz
Kendin Kendiniz
Kendi Kendileri
Örnek:
​
Bütün iÅŸi kendi yaptı. / Kendim gidiyorum artık okula.
​
​
f. Ä°lgi Zamiri:
​
Ä°lgi zamir ‘–ki’ dir. Ek halinde bir zamirdir. Aitlik anlamı katar.
Örnek: Seninki bugün okula gelmemiÅŸ. / Benim arabanın lastiÄŸi patlayınca senin arabanınkini kullanırız.
Not:1
​
Ä°lgi zamiri –ki’ yi diÄŸer ‘ki’ ler den ayırmak gerekir:
1- Ä°ÅŸaret zamirilerinde kullanılan –ki :
Ä°ÅŸaret zamirilerinde kullanılan –ki ‘de aitlik anlamı deÄŸil iÅŸaret anlamı katar.
Örnek: ‘Ä°lerdeki daha güzel.’
GörüldüÄŸü gibi burada aitlik deÄŸil iÅŸaret anlamı var ve ismin yerine kullanılmış. O
yüzden ileri sözcüÄŸüne eklenerek iÅŸeret zamiri görevinde kullanılmıştır.
​
2- Ä°ÅŸaret Sıfatı Olan –ki:
​
İşaret zamiri olarak kullanılan -ki almış bir zamir bir isim hakkında bilgi veriyorsa işaret sıfatı olur.
Örnek:
Ä°lerideki yavaÅŸ koÅŸuyor = iÅŸaret zamiri
Ä°lerideki çocuk yavaÅŸ koÅŸuyor = Ä°ÅŸaret sıfatı
Öteki bana daha güzel göründü. = iÅŸaret zamiri
Öteki papaÄŸan bana daha güzel göründü. = iÅŸaret sıfatı
3- BaÄŸlaç Olan ki:
​
BaÄŸlaç olan ki ayrı yazılır.
Örnek: Buraya gel ki konuÅŸalım. / Onu gördüm ki buraya gelip söylüyorum.
Not: 2
​
BaÄŸlaç olan ki’ nin bitiÅŸik yazıldığı istisnalar vardır. Halbuki, mademki .....- Bunlar kalıplaÅŸmış oldukları için bitiÅŸik yazılırlar.KalıplaÅŸmış oldukları için de kelimenin tamamı baÄŸlaç sayılır. Ki kendi başına baÄŸlaç sayılmaz.
Örnek:
Mademki eve gelmiÅŸsin, yemek yemelisin.
​
​
​
g. Ä°yelik Zamiri:
​
Bu zamir de ilgi zamiri gibi ek halindedir. Ekler konusunda işlenen iyelik ekine aynı zamanda iyelik zamiri de denilir. Bu zamirler eklendiği kelimeyi başka bir isme ait yapar.Bu ekler:
1. tekil: kedim 1. ÇoÄŸul : kedimiz
2. tekil : kedin 2. ÇoÄŸul: kediniz
3. tekil: kedisi 3. ÇoÄŸul : kedileri
​
( Benim kedim, senin kedin ...)
Yukarıda kedi ismine eklenmiÅŸ ekler ‘kedi’ kelimesini farklı bir isme ait yaptıkları için iyelik eki ya da iyelik zamiri olarak adlandırılırlar.