DİNLEDEBİYAT

​

2. İslamiyet’e Geçiş Dönemi Edebiyatı: Türklerin İslamiyet ile tanışmasından ve Müslüman olmaya başlamalarından sonra İslam etkisiyle verdikleri ilk eserlerin olduğu dönemdir. Dede Korkut Hikâyeleri, Kutadgu Bilig, Divan-ı Lugat-it Türk, Atabet’ül Hakayık, Divan-ı Hikmet bu dönem eserleridir.

 

3. İslami Dönem Türk Edebiyatı:  Bu dönem edebiyatı ikiye ayrılır:

• Halk Edebiyatı: Halk Edebiyatı üç bölümde incelenir:

 

1- Anonim Halk Edebiyatı: Mani, ninni, türkü, ağıt nazım biçimleri kullanılmıştır.

2- Aşık Edebiyatı: Bu dönem aşık adı verilen sanatçıların eserleri olan koşma, semai, varsağı, destan nazım biçimlerinden oluşur.

3- Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı): Dini ve tasavvufi nazım biçimleri olan ilahi, deme, nefes, devriye, nutuk, şathiye kullanılmıştır.

 

• Divan Edebiyatı: Arap ve Fars Edebiyatlarının etkisiyle gelişen Türk Edebiyatı dönemine verilen isimdir. Ağırlıklı olarak hece vezni yerine aruz vezni kullanılmıştır. Arapça ve Farsça kelimelerle edebi sanatların sıkça kullanılması tahsili olmayan geniş halk kesimleri tarafından kolayca anlaşılmasını engellemiştir. Gazel, kaside, mesnevi, kıt’a, tuyug, murabba, rubai, terci-i bend, terkib-i bend gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.

 

4. Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı: Bu dönem 5’ e ayrılır:

• Tanzimat Dönemi Edebiyatı: Çoğunlukla Batılı eğitim almış edebiyatçıların Türk Edebiyatı’nda açtıkları yeni bir dönemin adıdır. Şinasi, Namık Kemal,  Ziya Paşa, Ahmet Mithat, Recaizade Mahmut Ekrem, Nabizade Nazım, Abdulhak Hamit, bu edebiyatın öncüleridir.Tanzima Dönemi Edebiyatımızda pek çok ilkin gerçekleştiği dönemdir: İlk özel gazete bu dönem çıkartılmış, ilk noktalama işaretleri kullanılmış, ilk edebi roman, ilk batılı anlamda tiyatro, ilk makale bu dönemde basılmıştır. Bunlar pek çok ilkten sadece birkaçıdır.

 

• Servet-i Fünun Edebiyatı: Tanzimat Edebiyatı sonrası ortaya çıkan edebi dönem ismidir. İstibdat dönemi olduğundan dolayı siyasi ve sosyal konulara pek girememişlerdir.  Bu nedenle sanat için sanat anlayışını benimseyip ağır ve sanatlı bir dil kullanmışlardır. Tevfik Fikret,  Halit Ziya, Mehmet Rauf bu dönemin öncüleridir.

 

• Fecr-i Ati Dönemi Edebiyatı: Servet-i Fünun sonrası bir bildiri ile kurulmuştur. Bir bildiri ile kurulan ilk edebi topluluktur. Servet-i Fünuncuların yeterince Batılılaşamadıklarını  ifade edip onları eleştirmişler ama onlardan daha da batılı bir edebiyat ortaya koyamamışlardır. Ahmet Haşim dışındaki diğer sanatçılar sonraları ya Milli Edebiyat anlayışını benimsemişler ya da bağımsız devam etmişlerdir.

 

• Milli Edebiyat: Fransız İhtilali sonrası ortaya çıkan milliyetçilik anlayışının etkisiyle dilde ve edebiyatta  milli olunması gerektiğini düşünen edebiyatçıların  Ali Canip Yöntem, Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp önderliğinde yayınladıkları “Genç Kalemler” dergisi etrafında şekillenen bir edebiyattır.

 

• Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı: Milli Mücadele sonrasında kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından günümüze kadar olan süreyi kapsar. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı’nda Yedi  Meşaleciler, Garipçiler, İkinci Yeniciler gibi edebi topluluklar etkili olmuştur.