DİNLEDEBİYAT
Atın yiğidi kendine kamçı vurdurmaz.
KAŞGARLI MAHMUT
Kaşgar’ da bey oğlu alim bir soylu
Babası zehirlenip kefene kondu
Kaçmaya durdu Bağdat’a doğru
Çekti gizli yaşamanın zorluğunu
Peşinde katiller, canına kast eden
Adını sanını sakladı herkesten
Çok sevdiği öğrencilerinden
Ayrıldı uğradığı her Türk İlinden
İlim adamı olunca kaçış bile farklı
Gittiği yerlerdeki Türk yaşamını
Pek bir merakla incelemeye başladı
Sonra her öğrendiğini deftere yazdı
Sözle yaşayan sav, sagu, koşukları
Teker teker öğrenip kaleme aldı
Yaptı bir harita Türklerin yaşadığı
Süsledi bunlarla büyük lugatını
Divan-ı Lugat-it Türk ile bilindi
Karşılaştırdı Arapça ile Türkçe’yi
Hedefi Araplara öğretmekti
Türkçenin bütün güzelliklerini
Yedi bin beş yüzden fazla içinde
Dönemini yansıtır her bir kelime
Birleştirdi Karahanlı Türkçesiyle
Sonra sundu Bağdat da halifeye
Kaşgarlı Mahmud diye ünlendi
Şanı ile beraber yaşı geldi geçti
Can korkusu yeter bundan geri
Kaşgar’a dönüp hasret giderdi.
KAŞGARLI MAHMUT
-
İç çekişmeler yüzünden zehirlenip öldürülmesi üzerine canını kurtarmak için kaçmıştır.
-
Gizli kimlikle Türkmen boyları arasında yaşamış. Onların adet, gelenek, örf ve adetlerini öğrenmiştir.
-
Öğrendiği sav,sagu, koşuk örneklerini not almış ve bunlara Bağdat'a vardığında halifeye sunduğu Divan-ı Lugat-it Türk adlı eserinde yer vermiştir.
-
Ayrıca eserinde bir Türk Dünyası Haritası eklemiştir.
-
Divan-ı Lugat'it Türkü Araplara Türkçeyi öğretmek maksadıyla yazdığını belirtmiştir.
-
Eserinde Karahanlı Türkçesini kullanmıştır.
-
Hayatının son dönemlerinde doğduğu yer olan Kaşgar'a döndüğü ve orada öldüğü sanılmaktadır.