DİNLEDEBİYAT
Atın yiğidi kendine kamçı vurdurmaz.
7.SINIF FİL KİPLERİ
7.SINIF FİL KİPLERİ
Fiillerin bir işi, durumu veya oluşu ortaya koyuş biçimlerine kip denir.
Kipler ikiye ayrılır:
a. Haber (Bildirme) Kipleri
1. Geniş Zaman (-r) : Geçmiş zamanları, şimdiki zamanı ve gelecek zamanı kapsayan kiptir.
Örnek: Sabahları yürüyüşe çıkar. / Köpek akşamları ekmek için gelir.
Geniş Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: severim /severiz
2.Tekil / 2. Çoğul : seversin / seversiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : sever / severler
Geniş Zaman Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: sevmem / sevmeyiz
2.Tekil / 2. Çoğul: sevmezsin /sevmezsiniz
3. Tekil / 3. Çoğul :sevmez / sevmezler
2. Şimdiki Zaman (-yor): Gerçekleşmekte olan zamanı ifade eden kiptir. Örnek:Sahilde yürüyorum/Telefonda görüşüyorum.
Şimdiki Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülüyorum / gülüyoruz
2.Tekil / 2. Çoğul: gülüyorsun / gülüyorsunuz
3. Tekil / 3. Çoğul: gülüyor / gülüyorlar
Şimdiki Zaman Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülmüyorum /gülmüyoruz
2.Tekil / 2. Çoğul: gülmüyorsun / gülmüyorsunuz
3. Tekil / 3. Çoğul: gülmüyor / gülmüyorlar
Not: -mekte, -makta eki şimdiki zaman eki (–yor) yerine kullanılabilir.
Eve geliyorum/ Eve gelmekteyim
3. Gelecek Zaman (-ecek, -acak) Gerçekleşmemiş ve ama gerçekleşecek ya da gerçekleşmesi beklenen zamanı ifade için kullanılır.
Örnek: İstanbul’ gideceğim.
Gelecek Zaman Çekimlei:
1.Tekil / 1. Çoğul: geleceğim / geleceğiz
2.Tekil / 2. Çoğul: geleceksin / geleceksin
3. Tekil / 3. Çoğul: gelecek / gelecekler
Gelecek Zaman Olumsuz Çekimlei:
1.Tekil / 1. Çoğul: gelmeyeceğim / gelmeyeceğiz
2.Tekil / 2. Çoğul: gelmeyeceksin / gelmeyeceksiniz
3. Tekil / 3. Çoğul: gelmeyecek / gelmeyecekler
4. Di’li Geçmiş Zaman(-di, -dı, -du, -dü, -ti, -tı, -tu, tü) Görülen geçmiş zaman olarak da bilinir. Geçmişte gerçekleşmiş bir olayın olayı gören tarafında ifade dildiği anlamını taşır.
Örnek: Yer yerinden oynadı
Dili G. Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: bildim /bildik
2.Tekil / 2. Çoğul: bildin / bildiniz
3. Tekil / 3. Çoğul: bildi / bildiler
Di’li G. Zaman Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: bilmedim / bilmedik
2.Tekil / 2. Çoğul: bilmedin / bilmediniz
3. Tekil / 3. Çoğul: bilmedi / bilmediler
5. Miş’li Geçmiş Zaman (-miş, -mış, -muş, -müş) Duyulan geçmiş zaman olarak da bilinir. Geçmişte yaşanan olayı anlatan kişinin olayı görmediği ancak bir başkasından duyduğu anlamını taşır.
Örnek: Dün oraya yağmur yağmış.
Miş’li G. Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: sevinmişim / sevinmişiz
2.Tekil / 2. Çoğul: sevinmişsin / sevinmişsiniz
3. Tekil / 3. Çoğul :sevinmiş / sevinmişler
Miş’li G.Geniş Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: sevinmemişim / sevinmemişiz
2.Tekil / 2. Çoğul: sevinmemişsin / sevinmemişsiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : sevinmemiş / sevinmemişler
b. Dilek (Tasarlama) Kipleri: Dilek Kipleri 4’e ayrılır:
1. İstek Kipi (-e, -a): Bir işin, olayın, hareketin gerçekleşmesinin istenmesi anlamı taşıyan kiplerdir.
Örnek:Bütün balıkları ben tutayım.
İstek Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: vereyim /verelim
2.Tekil / 2. Çoğul: veresin / veresiniz
3. Tekil / 3. Çoğul: vere / vereler
İstek Kipi Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: vermeyeyim / vermeyelim
2.Tekil / 2. Çoğul : vermeyesin / vermeyesiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : vermeye / vermeyeler
2. Dilek-Koşul Kipi (-se, -sa) Bir işin, oluşun, hareketin gerçekleşmesinin şarta bağlı olduğu anlamı taşır.
Örnek: Çok ses olursa ders çalışamam.
Şart Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülersem /gülersek
2.Tekil / 2. Çoğul : gülersen / gülerseniz
3. Tekil / 3. Çoğul : gülerse / gülersek
Şart Kipi Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülmezsem / gülmezsek
2.Tekil / 2. Çoğul : gülmezsen / gülmezseniz
3. Tekil / 3. Çoğul : gülmezse / gülmezlerse
3. Gereklilik Kipi (-meli, -malı): İş, oluş, hareketin gerçekleşmesi gereklilik kavramına bağlıdır.
Örnek: Bütün işler bugün bitirilmeli.
Gereklilik Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: görmeliyim / görmeliyiz
2.Tekil / 2. Çoğul : görmelisin / görmelisiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : görmeli / görmeliler
Gereklilik Kipi olumsuz çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: görmemeliyim/ görmemeliyiz
2.Tekil / 2. Çoğul : görmemelisin / görmemelisiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : görmemeli / görmemeliler
4. Emir Kipi (-). Emir kipi eksizdir. Eylemin gerçekleşmesi için emir bildiren ifade kullanılır. 1. Tekil ve 1. Çoğul kipleri yoktur. Çünkü kişi ya da kişler kendi kendilerine emredemezler.
Örnek: Buraya gel.
Emir Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: X / X
2.Tekil / 2. Çoğul : gör /görün
3. Tekil / 3. Çoğul : görsün / görsünler
Emir Kipi Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: X / X
2.Tekil / 2. Çoğul : görme /görmeyin
3. Tekil / 3. Çoğul : görmesin / görmesinler
7.SINIF FİL KİPLERİ
Fiillerin bir işi, durumu veya oluşu ortaya koyuş biçimlerine kip denir.
Kipler ikiye ayrılır:
a. Haber (Bildirme) Kipleri
1. Geniş Zaman (-r) : Geçmiş zamanları, şimdiki zamanı ve gelecek zamanı kapsayan kiptir.
Örnek: Sabahları yürüyüşe çıkar. / Köpek akşamları ekmek için gelir.
Geniş Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: severim /severiz
2.Tekil / 2. Çoğul : seversin / seversiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : sever / severler
Geniş Zaman Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: sevmem / sevmeyiz
2.Tekil / 2. Çoğul: sevmezsin /sevmezsiniz
3. Tekil / 3. Çoğul :sevmez / sevmezler
2. Şimdiki Zaman (-yor): Gerçekleşmekte olan zamanı ifade eden kiptir. Örnek:Sahilde yürüyorum/Telefonda görüşüyorum.
Şimdiki Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülüyorum / gülüyoruz
2.Tekil / 2. Çoğul: gülüyorsun / gülüyorsunuz
3. Tekil / 3. Çoğul: gülüyor / gülüyorlar
Şimdiki Zaman Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülmüyorum /gülmüyoruz
2.Tekil / 2. Çoğul: gülmüyorsun / gülmüyorsunuz
3. Tekil / 3. Çoğul: gülmüyor / gülmüyorlar
Not: -mekte, -makta eki şimdiki zaman eki (–yor) yerine kullanılabilir.
Eve geliyorum/ Eve gelmekteyim
3. Gelecek Zaman (-ecek, -acak) Gerçekleşmemiş ve ama gerçekleşecek ya da gerçekleşmesi beklenen zamanı ifade için kullanılır.
Örnek: İstanbul’ gideceğim.
Gelecek Zaman Çekimlei:
1.Tekil / 1. Çoğul: geleceğim / geleceğiz
2.Tekil / 2. Çoğul: geleceksin / geleceksin
3. Tekil / 3. Çoğul: gelecek / gelecekler
Gelecek Zaman Olumsuz Çekimlei:
1.Tekil / 1. Çoğul: gelmeyeceğim / gelmeyeceğiz
2.Tekil / 2. Çoğul: gelmeyeceksin / gelmeyeceksiniz
3. Tekil / 3. Çoğul: gelmeyecek / gelmeyecekler
4. Di’li Geçmiş Zaman(-di, -dı, -du, -dü, -ti, -tı, -tu, tü) Görülen geçmiş zaman olarak da bilinir. Geçmişte gerçekleşmiş bir olayın olayı gören tarafında ifade dildiği anlamını taşır.
Örnek: Yer yerinden oynadı
Dili G. Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: bildim /bildik
2.Tekil / 2. Çoğul: bildin / bildiniz
3. Tekil / 3. Çoğul: bildi / bildiler
Di’li G. Zaman Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: bilmedim / bilmedik
2.Tekil / 2. Çoğul: bilmedin / bilmediniz
3. Tekil / 3. Çoğul: bilmedi / bilmediler
5. Miş’li Geçmiş Zaman (-miş, -mış, -muş, -müş) Duyulan geçmiş zaman olarak da bilinir. Geçmişte yaşanan olayı anlatan kişinin olayı görmediği ancak bir başkasından duyduğu anlamını taşır.
Örnek: Dün oraya yağmur yağmış.
Miş’li G. Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: sevinmişim / sevinmişiz
2.Tekil / 2. Çoğul: sevinmişsin / sevinmişsiniz
3. Tekil / 3. Çoğul :sevinmiş / sevinmişler
Miş’li G.Geniş Zaman Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: sevinmemişim / sevinmemişiz
2.Tekil / 2. Çoğul: sevinmemişsin / sevinmemişsiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : sevinmemiş / sevinmemişler
b. Dilek (Tasarlama) Kipleri: Dilek Kipleri 4’e ayrılır:
1. İstek Kipi (-e, -a): Bir işin, olayın, hareketin gerçekleşmesinin istenmesi anlamı taşıyan kiplerdir.
Örnek:Bütün balıkları ben tutayım.
İstek Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: vereyim /verelim
2.Tekil / 2. Çoğul: veresin / veresiniz
3. Tekil / 3. Çoğul: vere / vereler
İstek Kipi Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: vermeyeyim / vermeyelim
2.Tekil / 2. Çoğul : vermeyesin / vermeyesiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : vermeye / vermeyeler
2. Dilek-Koşul Kipi (-se, -sa) Bir işin, oluşun, hareketin gerçekleşmesinin şarta bağlı olduğu anlamı taşır.
Örnek: Çok ses olursa ders çalışamam.
Şart Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülersem /gülersek
2.Tekil / 2. Çoğul : gülersen / gülerseniz
3. Tekil / 3. Çoğul : gülerse / gülersek
Şart Kipi Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: gülmezsem / gülmezsek
2.Tekil / 2. Çoğul : gülmezsen / gülmezseniz
3. Tekil / 3. Çoğul : gülmezse / gülmezlerse
3. Gereklilik Kipi (-meli, -malı): İş, oluş, hareketin gerçekleşmesi gereklilik kavramına bağlıdır.
Örnek: Bütün işler bugün bitirilmeli.
Gereklilik Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: görmeliyim / görmeliyiz
2.Tekil / 2. Çoğul : görmelisin / görmelisiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : görmeli / görmeliler
Gereklilik Kipi olumsuz çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: görmemeliyim/ görmemeliyiz
2.Tekil / 2. Çoğul : görmemelisin / görmemelisiniz
3. Tekil / 3. Çoğul : görmemeli / görmemeliler
4. Emir Kipi (-). Emir kipi eksizdir. Eylemin gerçekleşmesi için emir bildiren ifade kullanılır. 1. Tekil ve 1. Çoğul kipleri yoktur. Çünkü kişi ya da kişler kendi kendilerine emredemezler.
Örnek: Buraya gel.
Emir Kipi Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: X / X
2.Tekil / 2. Çoğul : gör /görün
3. Tekil / 3. Çoğul : görsün / görsünler
Emir Kipi Olumsuz Çekimleri:
1.Tekil / 1. Çoğul: X / X
2.Tekil / 2. Çoğul : görme /görmeyin
3. Tekil / 3. Çoğul : görmesin / görmesinler