DÄ°NLEDEBÄ°YAT
Atın yiÄŸidi kendine kamçı vurdurmaz.
TANZÄ°MAT 2. DÖNEM
Ä°KÄ°NCÄ° DÖNEM TANZÄ°MAT EDEBÄ°YATININ ÖZELLÄ°KLERÄ°
​
-
Meclis-i Mebusan’ın Osmanlı- Rus savaşı bahanesi ile kapatılması ile baÅŸlayıp, Servet-i Fünun Edebiyatının baÅŸlangıcına kadar olan döneme denilir.
-
Sanat, sanat içindir, görüÅŸü benimsenmiÅŸtir.Dil oldukça ağırdır
-
Ä°stibdat yönetiminin kendisini hissettirmeye baÅŸlaması ile toplumsal konular bireysel konulara dönüÅŸ baÅŸlamıştır.
-
Tiyatro eserleri daha çok oynanmak için deÄŸil okunmak için yazılmıştır.
-
Åžiirde aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiÅŸ, yeni nazım biçimleri denenmiÅŸtir.
-
Åžiirde konu geniÅŸlemesi yaÅŸanmıştır. “Güzel olan her ÅŸey ÅŸiirin konusu olabilir.” DüÅŸüncesine baÄŸlı olarak aÅŸk, felsefe, doÄŸa gibi konular iÅŸlenmiÅŸtir.
-
Realizm akımının etkisiyle roman ve hikayede gözleme önem verilmiÅŸ, olay ve kiÅŸiler daha gerçekçi anlayışla anlatılmıştır. Roman tekniÄŸi geliÅŸtirilmiÅŸtir.
-
Aruz ölçüsü kullanılmasına raÄŸmen divan edebiyatı nazım biçimlerinin terk edilmeye baÅŸlandığı bu dönemde Muallim Naci Divan Edebiyatını savunmaya devam etmiÅŸtir.
-
Tanzimat'ın ikinci kuÅŸak sanatçıları: Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, SamipaÅŸazade Sezai, Nabizade Nazım, Muallim Naci, Direktör Ali Bey ve Ahmet Cevdet PaÅŸa'dır.
-
Realizm ve naturalizm akımları bu döneme damgasını vurmuÅŸlardır. Ancak romantizm Abdulhak Hamit ile varlığını sürdürmeye devam etmektedir.
-
Bireysel konulara geçiÅŸ ve yasaklar gazeteciliÄŸi iÅŸlevsiz hale getirdiÄŸinden gazetecilik önemini yitirmiÅŸtir.
-
Roman, hikaye,tiyatro,eleÅŸtiri gibi nesir türünde yazılan eserler ÅŸiire göre daha sadedir.
-
Roman ve hikayelerde daha çok yanlış BatılılaÅŸma, kölelik, caiyelik gibi konular iÅŸlenmiÅŸtir.
RECAÄ°ZADE MAHMUT EKREM (1847- 1914)
-
Ä°stanbul doÄŸumludur. Ä°yi bir eÄŸitim almıştır. Arapça ve Farsça bilmektedir.
-
Eski edebiyata karşı yeni savunanların üstadı konumundadır. Tevfik Fikret'in akıl hocası hem de Galatasaray Lisesi’nden hocasıdır.
-
Muallim Naci ile uzun yıllar süren "eski-yeni" kavgasında yeniyi savunmuÅŸtur.
-
"Sanat sanat içindir ve kafiye kulak içindir." görüÅŸünü benimsemiÅŸtir.
-
OÄŸullarının ölümünün üzüntüsü onu bireysel konularda eser vermeye itmiÅŸtir.
-
"Her güzel ÅŸey ÅŸiirin konusudur." diyerek ÅŸiirin konu zenginliÄŸine katkı yapmıştır.
-
Birkaç ÅŸiir denemesinde heceyi kullanması dışında hep aruzu kullanmıştır.
-
Åžiirde romantizm, roman ve hikayelrde realizm, tiyatroda ise klasizm akımının etkileri görülür.
-
Ä°lk realist roman olan Araba Sevdası’nı yazmıştır.
Tiyatroları: Afife Anjelik, Çok Bilen Çok Yanılır, Vuslat (Süreksiz Sevinç)
Åžiirleri: Zemzeme, NaÄŸme-i Seher, Tefekkür, Yadigâr-ı Åžebap
Romanları: Araba Sevdası,
Hikaye: Muhsin Bey, Åžemsa
Ä°nceleme: Talim-i Edebiyat adlı eseri onun edebiyata dair görüÅŸleri içeren en önemli eseridir. Takdir-i Elhan
​​
ABDÜLHAK HAMÄ°T TARHAN ( 1852-1937)
-
Ä°stanbul doÄŸumludur.
-
Babası Hayrullah Efendi Türk Edebiyatının ilk dram denemesini yazmıştır.( Hikaye-i Ä°barhim PaÅŸa ve Ä°brahim –i GülÅŸeni)
-
Bir çok devlet kademesinde görev yaptı.
-
Divan Edebiyatına karşı olan ÅŸair , BatılılaÅŸma hareketinin asıl öncüsü olarak kabul gördüÄŸü için kendisine" ÅŸairi azam" (büyük ÅŸair) denilmiÅŸtir.
-
Batılı ÅŸiir biçimlerini ilk kez edebiyatımızda deneyen kiÅŸidir.
-
Romantizmin etkisindedir, metafizik konuları, ölüm, aÅŸk gibi temalar içeren eserler vermiÅŸtir.
-
Hayatı boyunca sadece şşir ve tiyatro yazmıştır.
-
Tiyatroları genel olarak oynanmaya müsait olmayan okunmak için yazılmış tiyatrolardır.
-
Dili ağırdır, hece ile birkaç denemesi dışında aruzu kullanmayı tercih etmiÅŸtir.
-
Türk Edebiyatındaki kafiyesiz ik ÅŸiir olan “Validem” ÅŸiirini, Ä°lk pastoral ÅŸiir olan “Sahra”yı yazmıştır.
-
Tiyatroları nazım-nesir karışık yazmayı tercih etmiştir.
-
Aruz ölçüsü kullanılarak yazılan ilk tiyatro eseri olan “EÅŸber” adlı tiyatrosu dışında, hece kullanılaraka yazılan ilk tiyatro olan “Nesteren”i de kendisi yazmıştır.
-
Romantizm akımından etkilenmiştir.
Åžiirleri:
Ölü, Hacle, Bunlar Odur, Garam, Divaneliklerim yahut Belde, Makber, Sahra, Validem, Yadigâr-ı Harp, Bâlâdan Bir Ses, Ä°lham-ı Vatan, Kahpe yahut Bir Sefilenin Hasbihali.
Tiyatroları:
Heceyle Yazılanlar: Nesteren, Liberte, Hakan, Cünun-ı AÅŸk
Aruzla Yazılanlar: Sardanapal, Turhan, Kanuni’nin Vicdan Azabı, EÅŸber, Nazife, Abdullahü’s-Sagir, Ä°lhan, Yabancı Dostlar, Arziler, Ruhlar, Tayflar Geçidi, Tezer
Nazım-nesir karışık: Finten, Yadigâr-ı Harp Duhter-i Hindu, Tarık, Ä°bn-i Musa, Zeynep,
Mensur: Sabr u Sebat, Ä°çli Kız, Mecara-yı AÅŸk,
​​
MUALLÄ°M NACÄ° (1850-1893)
​
-
Asıl adı Ömer’dir, Ä°stanbul doÄŸumludur.
-
Eski tarzda medrese eğitimi almıştır.
-
Birçok yerde katiplik yaptıktan sonra Ä°stanbul’a geldi.
-
Galatasaray Lisesi’nde edebiyat dersleri verdi.
-
Ahmet Mithat’ın damadıdır. Onun gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazmıştır.
-
Eski edebiyatı savunanların lideri konumundadır. Recaizade Mahmut Ekrem'le eski- yeni kavgasında eski'yi savunmuştur.
-
Aslında Muallim Nai Batı’yı tümden reddetmemektedir. Sadece tümüyle Batıyı taklit etmeye karşıdır.
-
Batılı tarzda şiirler de yazmıştır.Aruzla gazelleri ve heceyle şiirlri vardır.
-
Türk Edebiyatında ilk kez köyden bahsedilen ÅŸiiri “ Köylü Kızların Åžarkısı” ÅŸiirinii yazmıştır.
-
Dili ağırdır ;ancak başarılıdır.
-
Recaizade’nin “Zemzeme” adlı yapıtındaki görüÅŸleri “Demdeme” adlı eseri ile eleÅŸtirmiÅŸtir.
-
Recaizade’nin “kulak için kafiye” anlayışına “ göz için kafiye” anlayışı ile karşı çıkmıştır.
Şiir Kitapları
AteÅŸ-pâre, Åžerâre, Füruzân, Sünbüle, Yadigâr-ı Nâci, Terkîb-i Bend ,Mirât-ı Bedâyî ,Manzum Destanlar
Gazi ErtuÄŸrul Bey, Musa Bin Ebu’l Gazan yahut Hamiyyet
Roman
Mehmed Muzaffer Mecmuası
Tiyatro
Heder, Mektup , Yazmış Bulundum, Ä°ntikad, Muhaberât ve Muhaverât
Anı
Ömer’in ÇocukluÄŸu
EleÅŸtiri
Demdeme
Dil Çalışmaları
Lügat-i Nacî Kamus-i Osmanî
Edebiyat-İnceleme Araştırma
lstılahât-ı Edebîyye
NABÄ°ZADE NAZIM (1862-1893)
-
Ä°stanbul doÄŸumludur. Asıl adı Ahmet Nazım’dır.
-
Asker bir santaçıdır. Erkan-ı Harbiyeden yüzbaşı rütbesiyle mezun olmuÅŸtur.
-
Edebiyata ÅŸiirle baÅŸlayan ÅŸiirlerini “Heves Ettim”adıyla bir araya toplamıştır.
-
Asıl ününü roman ve hikayeleriyle saÄŸlamıştır.
-
Realizm, natüralizm'in öncülerindendir.
-
Ä°lk psikolojik roman denemesi Zehra'yı, ilk köy romanı Karabibik’i yazmıştır.
Eserleri:
Roman: Karabibik, Zehra
Öykü: Yadigârlarım, Haspa, Hala Güzel, Sevda, Zavallı Kız, Bir Hatıra
Åžiir: Heves Ettim
​​
SAMÄ°PAÅžAZADE SEZAÄ° (1860 – 1936 )
-
Ä°stanbul doÄŸumludur. Babası Osmanlı'nın ilk maarif nazırı yani Milli EÄŸitim Bakanı Abdurrahman Sami PaÅŸa’dır.
-
Ä°yi bir EÄŸitim aldı. Elçilik katipliÄŸi yaptı. Ä°ngiliz ve Fransız Edebiyatını yakından tanıdı.
-
Roman ve öykülerinde realizmin, ÅŸiirlerinde romantizmin etkisi görülür.
-
Roman ve öykülerinde halkın içindeki kahramanları kendi dilleri, çevreleri ve günlük yaÅŸamlarıyla yansıtmıştır.
-
Öykülerindeki teknik, romanlarındaki teknikten güçlüdür.Gözleme önem vermiÅŸtir.
-
Betimlemelerde ağır bir dil, konuÅŸma bölümlerinde sade ve doÄŸal bir dil kullanmıştır.
-
Sanat için sanat anlayışını benimsemiÅŸtir.
-
Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk öykü (Küçük Åžeyler) örneklerini yazmıştır.
-
“Jack” adlı romanı Türkçeye çevirmiÅŸtir.
Eserleri
Tiyatro: Åžîr
Düzyazı: Rümuzul Edep, Ä°clal
Hikâye: Küçük Åžeyler (Batılı anlamda ilk öykü örneklerini içerir. Eserdeki bazı hikâyeler çeviridir.)
Roman: SergüzeÅŸt
Çeviri: Jack