google.com, pub-1772441188610312, DIRECT, f08c47fec0942fa0 Tanzimat Edebiyatı 2. Dönem Konu Anlatımı I Türkiye I dinledebiyat
top of page

TANZÄ°MAT 2. DÖNEM

Ä°KÄ°NCÄ° DÖNEM TANZÄ°MAT EDEBÄ°YATININ ÖZELLÄ°KLERÄ°

​

  • Meclis-i Mebusan’ın Osmanlı- Rus savaşı bahanesi ile kapatılması ile baÅŸlayıp, Servet-i Fünun Edebiyatının baÅŸlangıcına kadar olan döneme denilir.

  • Sanat, sanat içindir, görüÅŸü benimsenmiÅŸtir.Dil oldukça ağırdır

  • Ä°stibdat yönetiminin kendisini hissettirmeye baÅŸlaması ile toplumsal konular bireysel konulara dönüÅŸ baÅŸlamıştır.

  • Tiyatro eserleri daha çok oynanmak için deÄŸil okunmak için yazılmıştır.

  • Åžiirde aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiÅŸ, yeni nazım biçimleri denenmiÅŸtir.

  • Åžiirde konu geniÅŸlemesi yaÅŸanmıştır. “Güzel olan her ÅŸey ÅŸiirin konusu olabilir.” DüÅŸüncesine baÄŸlı olarak aÅŸk, felsefe, doÄŸa gibi konular iÅŸlenmiÅŸtir.

  • Realizm akımının etkisiyle roman ve hikayede  gözleme önem verilmiÅŸ, olay ve kiÅŸiler daha gerçekçi anlayışla anlatılmıştır. Roman tekniÄŸi geliÅŸtirilmiÅŸtir.

  • Aruz ölçüsü kullanılmasına raÄŸmen divan edebiyatı nazım biçimlerinin terk edilmeye baÅŸlandığı bu dönemde Muallim Naci Divan Edebiyatını savunmaya devam etmiÅŸtir.

  • Tanzimat'ın ikinci kuÅŸak sanatçıları: Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, SamipaÅŸazade Sezai, Nabizade Nazım, Muallim Naci, Direktör Ali Bey ve Ahmet Cevdet PaÅŸa'dır.

  • Realizm ve naturalizm akımları bu döneme damgasını vurmuÅŸlardır. Ancak romantizm Abdulhak Hamit ile varlığını sürdürmeye devam etmektedir.

  • Bireysel konulara geçiÅŸ ve yasaklar gazeteciliÄŸi iÅŸlevsiz hale getirdiÄŸinden gazetecilik önemini yitirmiÅŸtir.

  • Roman, hikaye,tiyatro,eleÅŸtiri gibi nesir türünde yazılan eserler ÅŸiire göre daha sadedir.

  • Roman ve hikayelerde daha çok yanlış BatılılaÅŸma, kölelik, caiyelik gibi konular iÅŸlenmiÅŸtir.

 

RECAÄ°ZADE MAHMUT EKREM (1847- 1914)

 

  • Ä°stanbul doÄŸumludur. Ä°yi bir eÄŸitim almıştır. Arapça ve Farsça bilmektedir.

  • Eski edebiyata karşı yeni savunanların üstadı konumundadır. Tevfik Fikret'in akıl hocası hem de Galatasaray Lisesi’nden hocasıdır.

  • Muallim Naci ile uzun yıllar süren "eski-yeni" kavgasında yeniyi savunmuÅŸtur.

  • "Sanat sanat içindir ve kafiye kulak içindir." görüÅŸünü benimsemiÅŸtir.

  • OÄŸullarının ölümünün üzüntüsü onu bireysel konularda eser vermeye itmiÅŸtir.

  • "Her güzel ÅŸey ÅŸiirin konusudur." diyerek ÅŸiirin konu zenginliÄŸine katkı yapmıştır.

  • Birkaç ÅŸiir denemesinde heceyi kullanması dışında hep aruzu kullanmıştır.

  • Åžiirde romantizm, roman ve hikayelrde realizm, tiyatroda ise klasizm akımının etkileri görülür.

  • Ä°lk realist roman olan Araba Sevdası’nı yazmıştır.

Tiyatroları: Afife Anjelik, Çok Bilen Çok Yanılır, Vuslat (Süreksiz Sevinç)

Åžiirleri: Zemzeme, NaÄŸme-i Seher, Tefekkür, Yadigâr-ı Åžebap

Romanları: Araba Sevdası,

Hikaye: Muhsin Bey, Åžemsa

Ä°nceleme: Talim-i Edebiyat adlı eseri onun edebiyata dair görüÅŸleri içeren en önemli eseridir. Takdir-i Elhan         

​​

ABDÜLHAK HAMÄ°T TARHAN ( 1852-1937)

  • Ä°stanbul doÄŸumludur.

  • Babası Hayrullah Efendi Türk Edebiyatının ilk dram denemesini yazmıştır.( Hikaye-i Ä°barhim PaÅŸa ve Ä°brahim –i GülÅŸeni)

  • Bir çok devlet kademesinde görev yaptı.

  • Divan Edebiyatına karşı olan ÅŸair , BatılılaÅŸma hareketinin asıl öncüsü olarak kabul gördüÄŸü için kendisine" ÅŸairi azam" (büyük ÅŸair) denilmiÅŸtir.

  • Batılı ÅŸiir biçimlerini ilk kez edebiyatımızda deneyen kiÅŸidir.

  • Romantizmin etkisindedir, metafizik konuları, ölüm, aÅŸk gibi temalar içeren eserler vermiÅŸtir.

  • Hayatı boyunca sadece ÅŸÅŸir ve tiyatro yazmıştır.

  • Tiyatroları genel olarak oynanmaya müsait olmayan okunmak için yazılmış tiyatrolardır.

  • Dili ağırdır, hece ile birkaç denemesi dışında aruzu kullanmayı tercih etmiÅŸtir.

  • Türk Edebiyatındaki kafiyesiz ik ÅŸiir olan “Validem” ÅŸiirini, Ä°lk pastoral ÅŸiir olan “Sahra”yı yazmıştır.

  • Tiyatroları nazım-nesir karışık yazmayı tercih etmiÅŸtir.

  • Aruz ölçüsü kullanılarak yazılan ilk tiyatro eseri olan “EÅŸber” adlı tiyatrosu dışında, hece kullanılaraka yazılan ilk tiyatro olan “Nesteren”i de kendisi yazmıştır.

  • Romantizm akımından etkilenmiÅŸtir.

Åžiirleri: 

Ölü, Hacle, Bunlar Odur, Garam, Divaneliklerim yahut Belde, Makber, Sahra, Validem,  Yadigâr-ı Harp, Bâlâdan Bir Ses, Ä°lham-ı Vatan, Kahpe yahut Bir Sefilenin Hasbihali.

Tiyatroları:

 Heceyle Yazılanlar: Nesteren, Liberte, Hakan, Cünun-ı AÅŸk

Aruzla Yazılanlar: Sardanapal, Turhan, Kanuni’nin Vicdan Azabı, EÅŸber, Nazife, Abdullahü’s-Sagir, Ä°lhan, Yabancı Dostlar, Arziler, Ruhlar, Tayflar Geçidi, Tezer

Nazım-nesir karışık: Finten, Yadigâr-ı Harp Duhter-i Hindu, Tarık, Ä°bn-i Musa, Zeynep,

Mensur: Sabr u Sebat, Ä°çli Kız, Mecara-yı AÅŸk,

​​

 

MUALLÄ°M NACÄ° (1850-1893)

​

  • Asıl adı Ömer’dir, Ä°stanbul doÄŸumludur.

  • Eski tarzda medrese eÄŸitimi almıştır.

  • Birçok yerde katiplik yaptıktan sonra Ä°stanbul’a geldi.

  • Galatasaray Lisesi’nde edebiyat dersleri verdi.

  • Ahmet Mithat’ın damadıdır. Onun gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazmıştır.

  • Eski edebiyatı savunanların lideri konumundadır. Recaizade Mahmut Ekrem'le eski- yeni kavgasında eski'yi savunmuÅŸtur.

  • Aslında Muallim Nai Batı’yı tümden reddetmemektedir. Sadece tümüyle Batıyı taklit etmeye karşıdır.

  • Batılı tarzda ÅŸiirler de yazmıştır.Aruzla gazelleri ve heceyle ÅŸiirlri vardır.

  • Türk Edebiyatında ilk kez köyden bahsedilen ÅŸiiri “ Köylü Kızların Åžarkısı” ÅŸiirinii yazmıştır.

  • Dili ağırdır ;ancak baÅŸarılıdır.

  • Recaizade’nin “Zemzeme” adlı yapıtındaki görüÅŸleri “Demdeme” adlı eseri ile eleÅŸtirmiÅŸtir.

  • Recaizade’nin “kulak için kafiye” anlayışına “ göz için kafiye” anlayışı ile karşı çıkmıştır.

Şiir Kitapları

AteÅŸ-pâre, Åžerâre, Füruzân, Sünbüle, Yadigâr-ı Nâci, Terkîb-i Bend ,Mirât-ı Bedâyî ,Manzum Destanlar

Gazi ErtuÄŸrul Bey, Musa Bin Ebu’l Gazan yahut Hamiyyet

 

Roman

Mehmed Muzaffer Mecmuası

 

Tiyatro

Heder, Mektup , Yazmış Bulundum, Ä°ntikad, Muhaberât ve Muhaverât

 

Anı

Ömer’in ÇocukluÄŸu

 

EleÅŸtiri

Demdeme

 

Dil Çalışmaları

Lügat-i Nacî Kamus-i Osmanî

Edebiyat-İnceleme Araştırma

lstılahât-ı Edebîyye

 

NABÄ°ZADE NAZIM (1862-1893)

 

  • Ä°stanbul doÄŸumludur. Asıl adı Ahmet Nazım’dır.

  • Asker bir santaçıdır. Erkan-ı Harbiyeden yüzbaşı rütbesiyle mezun olmuÅŸtur.

  • Edebiyata ÅŸiirle baÅŸlayan ÅŸiirlerini “Heves Ettim”adıyla bir araya toplamıştır.

  • Asıl ününü roman ve hikayeleriyle saÄŸlamıştır.

  • Realizm, natüralizm'in öncülerindendir.

  • Ä°lk psikolojik roman denemesi Zehra'yı, ilk köy romanı Karabibik’i yazmıştır.

 

Eserleri:

Roman: Karabibik, Zehra

Öykü: Yadigârlarım, Haspa, Hala Güzel, Sevda, Zavallı Kız, Bir Hatıra

Åžiir: Heves Ettim

​​

 

SAMÄ°PAÅžAZADE SEZAÄ° (1860 – 1936 )

 

  • Ä°stanbul doÄŸumludur. Babası Osmanlı'nın ilk maarif nazırı yani Milli EÄŸitim Bakanı Abdurrahman Sami PaÅŸa’dır.

  • Ä°yi bir EÄŸitim aldı. Elçilik katipliÄŸi yaptı. Ä°ngiliz ve Fransız Edebiyatını yakından tanıdı.

  • Roman ve öykülerinde realizmin, ÅŸiirlerinde romantizmin etkisi görülür.

  • Roman ve öykülerinde halkın içindeki kahramanları kendi dilleri, çevreleri ve günlük yaÅŸamlarıyla yansıtmıştır.

  • Öykülerindeki teknik, romanlarındaki teknikten güçlüdür.Gözleme önem vermiÅŸtir.

  • Betimlemelerde ağır bir dil, konuÅŸma bölümlerinde sade ve doÄŸal bir dil kullanmıştır.

  • Sanat için sanat anlayışını benimsemiÅŸtir.

  • Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk öykü (Küçük Åžeyler) örneklerini yazmıştır.

  • “Jack” adlı romanı Türkçeye çevirmiÅŸtir.

 

Eserleri

Tiyatro: Åžîr

Düzyazı: Rümuzul Edep, Ä°clal

Hikâye: Küçük Åžeyler (Batılı anlamda ilk öykü örneklerini içerir. Eserdeki bazı hikâyeler çeviridir.)

Roman: SergüzeÅŸt

Çeviri: Jack

bottom of page