DÄ°NLEDEBÄ°YAT
Atın yiÄŸidi kendine kamçı vurdurmaz.
​
1- Aşağıda verilen belirtici niteliklerden hangisine Tanzimat romanında rastlanmaz?
​
A) Konular genellikle günlük hayattan ya da tarihten alınır.
B) Cariyelik kurumunu ve alafrangalık özentisini eleÅŸtirir.
C) KiÅŸiler genellikle tek yönlü ele alınır; iyiler mükâfatlandırılır.
D) Olayların akışında rastlantılara çok yer verilir.
E) Romanın içinde bilgi ve öÄŸüt vermekten kaçınılır.
(1974-ÖSYS)
2- Türk edebiyatında Batılı roman türünün ilk örneÄŸi olarak anılan, 1859’da Fenelon’dan Divan Edebiyatının sanatlı, aÄŸdalı anlatımıyla özet olarak dilimize çevrilen eser ve bu eserin çevirmeni aÅŸağıdakilerden hangisinde verilmiÅŸtir?
​
A) Kamelyalı Kadın - Ahmet Mithat Efendi
B) Sefiller - Åžemsettin Sami
C) Emil - Ziya PaÅŸa
D) Telemak - Yusuf Kamil PaÅŸa
E) Robenson Hikâyesi - Ahmet Vefik PaÅŸa
3- 1860'tan günümüze deÄŸin edebiyatımızın geçirdiÄŸi dönemler zaman sırasına göre aÅŸağıdaki dizelerden hangisine uygundur?
A) Tanzimat / Servet-i Fünun / Milli Edebiyat / Fecr-i Ati / Cumhuriyet
B) Servet-i Fünun / Tanzimat / Fecr-i Ati / Milli Edebiyat / Cumhuriyet
C) Fecr-i Ati / Tanzimat / Servet-i Fünun / Cumhuriyet / Milli Edebiyat
D) Tanzimat / Fecr-i Ati / Servet-i Fünun / Milli Edebiyat / Cumhuriyet
E) Tanzimat / Servet-i Fünun / Fecr-i Ati / Milli Edebiyat / Cumhuriyet
(1974-ÖSYS)
​
"Hemen hemen konusuz denecek kadar basit olan bu güldürünün iki büyük özelliÄŸi vardır: Bir yandan, bize edebiyatımızın o güne dek semtine uÄŸramadığı yeni bir gerçekliÄŸin kapısını açar; öbür yandan da ortaoyunu ve meddah hikayeleri gibi yerli sanatlardan yararlanır. Böylece,
yazarın ulusal bir tiyatroya varacak en kısa yolu aradığı muhakkaktır."
​
4. Bu yazıya göre, aÅŸağıdaki yazarlarımızdan hangisi, hangi yapıtıyla, nasıl, ulusal tiyatroya varacak en kısa yolu aramıştır?
​
A) Namık Kemal, "Vatan Yahut Silistre" oyunuyla, vatan sevgisini dile getirerek
B) Abdülhak Hamit, "EÅŸber" adlı yapıtıyla, vatan sevgisini her ÅŸeyin üstünde tutarak
C) Åžinasi, "Åžair Evlenmesi" oyunuyla, halk geleneÄŸinden yararlanarak
D) Ahmet Vefik PaÅŸa, "Zoraki Tabip" oyunuyla, Moliere'nin bir yapıtını Türkçeye uyarlayarak
E) Abdülhak Hamit, "Sabr ü Sebat" adlı yapıtıyla,
atasözlerimizi bol bol kullanarak
(1978-ÖSYS)
"Gerçek köy ve doÄŸa tasvirleri yanında, köylünün ufak tefek tasalarını, köylü psikolojisini güzel bir gerçeklikle veren 'Karabibik' adlı hikaye ile edebiyatımıza ilk olarak 'iç konuÅŸma' dediÄŸimiz teknik girmiÅŸ oluyor."
5. Burada 'iç konuÅŸma' ile anlatılmak istenilen
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir konuÅŸma içinde baÅŸkalarının konuÅŸmasını verme
B) Ä°ki üç kiÅŸinin kendi aralarında çok yavaÅŸ sesle
konuşmaları
C) Başkalarının anlayamayacağı bir dille konuşma
D) İki kişinin kendi aralarında kararlaştırdıkları imlerle (işaretlerle) konuşma
E) Ruhsal durumu yansıtan kendi kendine
konuÅŸma
(1979-ÖSYS)
6. Nabizade Nazım'ın Karabibik adlı eseri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
​
A) Edebiyatımızda Realizmin baÅŸarılı bir örneÄŸidir.
B) Kırsal kesim gerçeÄŸine ilk kez deÄŸinilmiÅŸtir.
C) Romandan çok, uzun hikâye özelliklerine sahiptir.
D) KiÅŸilerin bulundukları çevreye göre yazılmış baÅŸarılı ilk eserdir.
E) Ä°lk psikolojik roman örneÄŸidir.
(1987-ÖSYS)
​
TANZÄ°MAT EDEBÄ°YATI
ÇIKMIÅž SORULAR-1
7-Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatının
karşılaştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?
A) Divan ÅŸiirindeki ‘parça güzelliÄŸi anlayışı yerine,
Tanzimat ÅŸairleri konu birliÄŸine ve ‘bütün güzelliÄŸine önem vermiÅŸlerdir.
B) Divan edebiyatında sanatçılar, seçkin kiÅŸiler için eser vermiÅŸ, Tanzimatçılar ise halk için yazmayı
amaçlamışlardır.
C) Divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmış, Tanzimat edebiyatında ise aruzun yanında az da olsa hece ölçüsüne yer verilmiÅŸtir.
D) Divan nesrinde söz hünerleri gösterme, Tanzimat nesrinde ise birtakım düÅŸünceleri halka yayma amaçlanmıştır.
E) Tanzimat nazmında, Divan edebiyatı nazım biçimleri tümüyle bırakılıp Fransız ÅŸiirinde görülen nazım biçimleri benimsenmiÅŸtir.
​
"Bizde roman Halit Ziya ile başlar. Namık Kemal'in romanı sadece denemede kaldı. Onunla hemen aynı yıllarda işe başlayan Ahmet Mithat Efendi'nin halka okuma zevkini aşılamaktaki hizmeti inkar edilemez.
Fakat sanat yapıtının ilk koÅŸulu olan biçimden daima yoksundu. Birçok sorunlara dokunmasına, hayatımızdaki aykırılıkları görmesine, hatta ÅŸöyle böyle sürükleyici olaylar bulma yeteneÄŸine karşın yazdıklarına hiçbir hayat sıcaklığı geçiremedi. BulduÄŸu bazı yerli tipler, romancılık
sanatına, ancak başkalarının elinde yoğrulduktan sonra mal oldu."
8- Parçada Ahmet Mithat'ın romancılığına iliÅŸkin özelliklerden hangisine deÄŸinilmemiÅŸtir?
A) Okuyucunun genel bilgisini geniÅŸletmeyi amaçlaması
B) Geniş halk kitlelerine okumayı sevdirmesi
C) Romanlarının teknik yönden kusurlu olması
D) Kimi romanlarında Realizm'in izlerinin bulunması
E) Kimi romanlarında yerli hayat sahnelerine
rastlanması
(1982-ÖSYS)
"Emile Zola'nın, Auguste Comte'un pozitif felsefesinden esinlenen tezli naturalist romanları bile artık eskimeye yüz tutmuÅŸtu. Bunlar çok sert, çok çetindi. Hele Fransız edebiyatını yeni tanıyan gençlerimiz için oldukça ağırdı. Gençler, yine bir kuÅŸak önceki akımı izlediler."
9-Burada sözü edilen bir kuÅŸak önceki akım hangisidir ve onu izleyenler kimlerdir?
A) Romantizm: Ahmet Mithat, Namık kemal
B) Klasisizm: Åžinasi, Abdülhak Hamit
C) Realizm: Sami Paşazade Sezai, Nabizade Nazım,
Recaizade Mahmut Ekrem
D) Sembolizm: Cenap Åžahabettin, Ahmet HaÅŸim
E) Parnasizm: Tevfik Fikret, Yahya Kemal
(1982-ÖSYS)
10-Aşağıdakilerden hangisi, Ahmet Mithat Efendi ile
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın ortak bir yönü deÄŸildir?
​
A) Geniş halk topluluklarına seslenmek
B) Tiyatro, roman, gezi, tarih, anı gibi deÄŸiÅŸik türlerde eserler vermek
C) Eserlerini, çaÄŸlarına göre, konuÅŸma diliyle ve sade bir üslupla yazmak
D) “Toplum için sanat” görüÅŸünü benimsemek
E) Romanlarında, olayın akışını kesen açıklamalara yer vermek
(1986-ÖSYS)
Ziya PaÅŸa’ya karşı bir kırgınlığı vardı; biraz da bu
kırgınlığın etkisiyle olacak Harabatın çıkışını iyi
karşılamadı. Birinci cildi için Tahrib-i Harabat’ı, ikincisi için de Takip’i yazdı.
11- Bu paragrafta kendisinden söz edilen kiÅŸi,
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Åžinasi
B) Ahmet Vefik PaÅŸa
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Abdülhak Hamit