DİNLEDEBİYAT
Atın yiğidi kendine kamçı vurdurmaz.
PARAGRAFTA YAPI
1. Giriş
Genelde bir cümle ile anlatılan ilk bölümdür. Bazen birkaç cümle olabilir. Giriş bölümünde verilen bilgi paragrafın bir sonraki cümlelerinde ayrıntılarına inilerek anlatılır. Giriş cümlesinin en önemli özelliği kendinden önce bir cümle varmış izlenimi vermez. Bu nedenle giriş cümleleri asla kendinden önceki bir anlama bağlayan bağlaç özelliği gösteren cümleler barındırmaz. ( Oysa ki, Fakat, ama, ise ....)
Örnek Soru:
(1) Çünkü bizdeki sanat dergileri uzun yazı yayımIamak istemezler genellikle.
(2) Çevresindeki yazarların, şairlerin yapıtlarına yer verme sorumluluğu var ve
incelemeler ise çoğunlukla uzundur.
(3) Kitap biçimindeki dergiler çoğalmadıkça, inceleme yazıları, yayımlanma
olanağı bulamayacaktır.
(4) Sayfa sayılan azdır, çeşitlilik aramak zorundadırlar.
(5) Kitap biçimindeki çok sayfalı dergilerin bu tür sorunlan olmadığı için
bu dergiler uzun eleştiri yazılarını, incelemeleri kolaylıkla yayımlayabilir.
Yukarıdaki cümlelerden bir paragraf oluşturlmak istenildiğinde giriş cümlesi
aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2. Gelişme
Giriş bölümünde anlatılanı açıklayan ve ve sonrasında konunun ayrıntılarına girilen bölümdür. Bu bölümün belirgin özelliği sıklıkla anlatım teknikleri ve ifade yöntemlerinin uygulanmasıdır. Yani betimleme, açıklama, tanımlama, tanık gösterme gibi.
Örnek :
Klasikler, başka bir deyişle dünya edebiyatının
evrensel gerçeklik kazanmış seçkin eserleri, evrensel
içeriklerinin yanı sıra zamansızdıriar. Asırlar öncesinden
gelen bu eserleri, belli bir yaşta, belli bir dönemde
okuyup bir daha kapaklarını açmamak, bir kere
okumuştum, demek, bu eserlerden yeterince yararlanmayı
sağlayamaz. Çünkü, klasikler her yaşa, her
kişiye göre ayrı yorumlanabilen eserlerdir. Bu yüzden
bu yapıtların tekrar tekrar okunmaları gerekir.
Yukarıdaki paragrafta ilk cümle giriş cümlesidir. İkinci ve üçüncü cümle girişte anlatılmak istenen zamansızlık kavramını açıklamaktadır. Bu yüzden gelişme bölümü cümleleridir.
3-Sonuç
Giriş bölümünde bahsedilen, gelişme bölümünde ise açıklanan konunun sonuca bağlandığı bölümdür. Genelde paragrafın sonunda yer alır. ‘ Bunun sonucunda, Özetle, Bu yüzden...’ gibi ifadelerle başlar. Ana fikir çoğunlukla bu bölümde okuyucuya aktarılır.
Örnek :
Klasikler, başka bir deyişle dünya edebiyatının
evrensel gerçeklik kazanmış seçkin eserleri, evrensel
içeriklerinin yanı sıra zamansızdırlar. Asırlar öncesinden
gelen bu eserleri, belli bir yaşta, belli bir dönemde
okuyup bir daha kapaklarını açmamak, bir kere
okumuştum, demek, bu eserlerden yeterince yararlanmayı
sağlayamaz. Çünkü, klasikler her yaşa, her
kişiye göre ayrı yorumlanabilen eserlerdir. Bu yüzden
bu yapıtların tekrar tekrar okunmaları gerekir.
Yukarıdaki paragrafta giriş ve gelişme bölümü daha önce verilmişti. Şimdi ise paragrafın son cümlesine bakalım. Zamansız kavramı bir kere okuyup bırakılmayacak, insanın farklı dönemlerine hitap edebilen eserler olarak gelişme bölümünde anlatıldıktan sonra asıl söylenilmek istenen cümleye gelmiş. Burada da madem bu kitaplar her yaşa hitap ediyor o zaman tekrar tekrar okunması gerekir şeklinde sonuca erdirmiştir. Bu yüzden son cümle sonuç bölümüdür ve aynı zamanda ana fikri vermiştir.