google.com, pub-1772441188610312, DIRECT, f08c47fec0942fa0
top of page

Destan

​

Bir milletin hayatında yer etmiş olayların, kahramanlıkların nesilden nesile geçerken olağanüstülükler de katılarak anlatılması ile ortaya çıkan türdür.

 

Destanların Özellikleri:

​

  • Bazıları anonimdir, bazıları ise bir şair tarafından yazılmıştır.

  • Şiir şeklindedirler. Ancak anonim olan doğal destanların çoğu günümüze nesir şeklinde ulaşmışlardır.

  • Olağanüstü olaylar ve kişilikler barındırırlar.

  • Genellikle aşk, yiğitlik, kahramanlık üzerine bir oly örgüsü vardır.

 

Destan Türleri: 

​

Destanlar 2’ ye ayrılır:

​

a- Doğal Destanlar:

 

Anonim destanlara denilir. Söyleyeni belli olmayan, sonradan derlenmiş destanlardır.

 Doğal Destanlar üç safhada ortaya çıkarlar:

​

  • 1. Doğuş Safhası: Önemli bir olay gerçekleşir. O olayda kahraman ya da kahramanlar toplum tarafından kabul görür.

  • 2. Yayılma Safhası: Olay ve kahramanların yaptıkları sözlü iletişim yoluyla anesiller arasında aktarılır.

  • 3. Derleme Safhası: Bir kişi tarafından sözlü olan destanın yazıya geçirilmesi safhasıdır.

 

Dünya Destanları:

 

  • İngiltere    → Beawolf  

  • Almanya   →Nibelungenlied

  • Fransa       → Chanson de Roland

  • İspanya     → Le Cid

  • Hindistan → Mahabarata

  • Hindistan → Ramayana

  • Japonya   → Şinto

  • Rusya      → İgor

  • Sümerler → Gılgamış

  • İran        → Şeyhname

  • Fin         → Kalevela

 

 

 

Türk Destanları:  

​

İslamiyetten Önce:

 

  • Altaylar→ Yaratılış

  • Sakalar→ Alp Er Tunga, Şu

  • Hun-Oğuz→ Oğuz Kağan, Attila

  • Göktürkler→ Bozkurt, Ergenekon

  • Uygurlar→ Türeyiş, Göç

 

 

İslamiyetten Sonra:

 

  • Kırgızlar → Manas

  • Moğallar → Cengiz Han Destanı

  • Tatar- Kırım→ Edige, Timur

  • Karahanlılar→ Satuk Buğra Han

  • Selçuklu-Osmanlı→ Seyyid Batal Gazi, Danişmend Gazi, Köroğlu

 

 

 

 

 

b. Yapma Destanlar:

​

Genelde gerçekleşmiş bir olayın şair tarafından destan şeklinde yazılması ile ortaya çıkar. Yapma Destanları iki başlık altında inceleyebiliriz:

 

 

1. Dünya Edebiyatında Yapma Destan:

İngiliz John Milton’un “Kaybolmuş Cennet”, İtalyan Dante’nin “İlahi Komedya” yine İtalyan sanatçı Tasso’nun Kurtarılmış Kudüs’ü dünya çapında en ünlü yapay destanlardandır.

 

 

2. Türk Edebiyatında Yapay Destan:

 

  • Üç Şehitler destanı: ….F. Hüsnü Dağlarca….

  • Çanakkale Destanı: ….M.Akif Ersoy….

  • Genç Osman Destanı:….kayıkçı Kul Mustafa….

  • Selçukname : ….Yazıcıoğlu Ali….

  • Kuvay-ı Milliye Destanı: Nazım Hikmet

bottom of page