DİNLEDEBİYAT

Kaside

​

Genel olarak övme ya da eleştirme amaçlı yazılan şiir biçimine verilen addır.

​

• 33-99 beyitten oluşur.

• aa,ba,ca, ... şeklinde kafiyelenir.

• Gazeldeki gibi ilk beyite matla, son beyite makta denilir.

• En güzel beyite beyt-ül kasid denilir.

• Şairin adının geçtiği beyite tağ beyit denilir.

• Kasideler adlarını rediflerinden ya da nesib bölümlerindeki tasvirlerden alırlar. Konularına göre de isimlendirilebilirler.

• En ünlü kaside şairleri: Nef’i, Fuzuli, Baki ...

 

 

Kasidenin Bölümleri:

​

• Nesib – (Teşbib):  Ramazan, bahar, yaz, taş, saray, bahar, bahçe gibi yer ve zamanların tasvirleri yapılır.

• Girizgâh: Asıl konuya giriş yapılır. Bir ya da  birkaç beyitten oluşur.

• Methiye: Övgü bölümüdür.

• Fahriye: Şairin kendini övdüğü bölümdür.Bu bölüm zorunlu değildir. Her kaside de bulunmayabilir.

• Tegazzül: Kasidenin ölçüsüile aynı araya sıkıştırılan gazeldir. Her kaside de olmak zorunda değildir.

• Dua: Şairin kendisi ve övdüğü kişi için Allah’a dua ettiği bölümdür.

 

Konularına Göre Kasideler:

​

• Tevhid: Allah'ın birliğini, varlığını anlatır.

• Münacaat: Allah'a yakarışta bulunulur..

• Naat: Peygamberimizi öven kasidelerdir.

• Methiye: Din ve devlet adamlarının övüldüğü kasidelerdir.

• Hicviye: Eleştiri amaçlı yazılan şiirlerdir.

• Mersiye: Ölüm sonrası hüznü dile getiren kasidelere denilir. Halk Edebiyatındaki ağıtın divan edebiyatındaki karşılığıdır.

• Cülûsiyye: Padişahın tahta çıkışı sebebiyle  yazılan kasidelerdir.

• Sûriyye: Düğün ya da sünnet  törenlerini konu alan kasidelere denilir.

 

 

Örnek:

Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su

Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem
Yâ muhît olmış gözümden günbed-i devvâra su

...

                                                                        Fuzuli