DİNLEDEBİYAT

Türkü:

 

Ezgi ile söylenen şiirlerdendir.En belirgin özelliği her bentten sonra tekrar eden nakaratlarının olmasıdır.

 

Özellikleri:

 

• 7,8 ya da 111 li hece ölçüsü kullanılır.

• Genelde dört dizelik bentler ve bir ile dört dize arasında değişen nakaratlardan (kavuştak) oluşur.

• Bazılarında kavuştak dört dizeli bendin dördüncü dizesi olabilie.( aaab,,cccb, dddb .)

• Konusu tüm yaşamdır. Bireyi ilgilendiren kahramanlık, aşk, sevgi, tabiat, hasret, üzüntü gibi konular türkünün konusu olabilir.

• Ait oldukları yörelere göre isim almışlardır.

•  Türküler ezgilerine göre ise “usullü türküler” ve “usulsüz türküler” olmak üzere ikiye ayrılır.

•  Usullü türküler “oyun havalan” dır. Bunlara Urfa’da “kırık hava”, Konya’da “oturak”, Karadeniz’de “horon“, Ege’de “zeybek“, Trakya’da “karşılama“, Erzurum’da “Sümmani“, İsparta yöresinde dattiri” gibi değişik adlar verilir.

•  Usulsüz türküler ise “uzun hava” lardır. Uzun havalar, “bozlak“, “divan“, “hoyrat“, “kayabaşı“,”maya” gibi yörelere göre farklı adlar alır.

 

 

Örnek:

• 1

 

Havada bulut yok bu ne dumandır
Mahlede ölü yok bu ne figandır
Şu Yemen elleri ne yamandır

Ah o yemendir gülü çimendir
Giden gelmiyor acep nedendir

Kışlanın önünde redif sesi var
Bakın çantasında acep nesi var
Bir çift kundurayla bir de fesi var

Ah o yemendir gülü çimendir
Giden gelmiyor acep nedendir

 

Yukarıdaki türkü üç dizelik bir bent ve iki dizelik kavuştaktan oluşmaktadır.
 

 

• 2

...

 

Kara üzüm asması,

Yeşil olur yazması.

Ben yarimden ayrılmam,

Kara yazı yazması.

 

Kaldım domaniç dağlarında,

Sevgili yarim nerelerde.

 

 

Asmadan üzüm aldım,

Sapını uzun aldım.

Verin benim yarimi,

Annemden izin aldım.

 

Kaldım domaniç dağlarında,

Sevgili yârim nerelerde.

 

Yukarıdaki türkü dört dizelik bent ve iki dizelik nakarattan (kavuştak)oluşmuştur.

Sav Sagu Destan Koşuk Türkü Ma