Tiyatro Konu Anlatımı- Tiyatro Terimleri / dinledebiyat

TİYATRONUN TANIMI- ÖZELLİKLERİ

Tiyatro, oyuncular tarafından, seyircilerin önünde temsil edilmek için yazılan denir.

Kelime kökeni itibariyle Yunancadır ve bakılan yer. sahne anlamına gelen tea kelimesinden türemiştir.
Tanzimat'tan sonra tiyatro kelimesi yerine “temaşa eseri, oyun, piyes” gibi isimler verilmiştir.

Bugün tiyatro denilince, temsil verilen bina. temsili veren topluluk ve temsil edilen oyun aynı zamanda akla gelmektedir. Terimleri ayırmak için temsil edilen oyuna tiyatro eseri, sahne eseri veya oyun denilmekledir.
Tiyatro insanların konuşmaya başladıkları zamandan beri, hikâyeleri hareketlerle, taklit ve mimiklerle temsil etmelerinden bu yana vardır. Ancak bunu yazılı bir şekilde tasarlayıp sahneye uyarlama çok sonraları gerçekleşmiştir.
Bir tiyatro eseri yazılı bir metin veya geleneksel tiyatromuzda olduğu gibi ana hatları belirlenmiş; fakat dile getirilmesi oyuncuların ustalığına bırakılmış sözlü bir metindir.
Tiyatro metinlerinde içerik diyalog (karşılıklı konuşma) şeklinde yazılır.
Tiyatroda konu sınırlaması yoktur. Önemli olan aksiyondur. Olayların hareket yaratacak şekilde birbirlerine bağlanması gerekmektedir.
En önemli tiyatro konularını insan ve içinde yaşadığı toplumla ilgili olanlar teşkil eder.
Tiyatroda her şey taklit yoluyla verildiği için dekorun oyuncuların kıyafetleri ve makyajlarının ve aksesuarlarının taklit edilecek konuya uygun olması çok önemlidir.
Oyuncular temsil ettikleri kişiliğin konuşma tarzına ve davranış biçimine uygun taklit yapmalıdır. Örneğin Zengin ve kibirli birisini oynayan oyuncu dik yürüyen, insanlara gözünün ucuyla bakan, kısaca “küçük dağları ben yarattım.” Havasında birisi gibi davranmalıdır.
Tiyatroda eserinin başında oyuncular kısaca isim isim tanıtılır. Limin çocuğu, ünvanı, belirgin özellikleri, oyundaki konumu gibi.

TİYATRO TERİMLERİ

Adapte: Yabancı bir eseri yer adları, şahıs adları, deyimleri, gelenek ve görenekleriyle yerli hayata uygulayarak çevirme; uyarlama.

Adaptasyon: Adapte etme. uyarlama.

Aksesuar: Tiyatro sahnesinde kullanılan eşya.

Aksiyon: Roman, hikâye, tiyatro vb. türlerde konuyu genişleten asıl olaylar. Genel anlamıyla hareket.

Aktör: Erkek tiyatro sanatçısı.

Aktrist: Kadın tiyatro sanatçısı.

Akustik: Tiyatro, konser salonu ve benzeri kapalı yerlerin, sesleri bozmadan yansıtabilme özelliği.

Dekor: Tiyatroda, sahneyi eserin konusuna göre döşeyip hazırlamada kullanılan eşyanın toplu adı. Üç çeşit dekor vardır: realist dekor, şairane dekor, stilize dekor.

Diksiyon: Tiyatro ve benzeri edebiyat türlerinde dilin müzik karakterini başarı ile yaşatabilme yeteneği. Tiyatro okullarında ders olarak okutulmaktadır.

Diyalog: İki kişi arasında karşılıklı konuşma. Roman, hikâye ve tiyatroda kahramanların konuşmaları.

Döşeme: Türk Halk Edebiyatında "başlangıç" karşılığı kullanılan bir kelime.

Dramatize etmek: Bir olayı, duyguyu, düşünceyi canlandırarak anlatmak; (mec.) bir vak'ayı olduğundan daha acıklı bir şekle sokmak.

Dublör: Tiyatroda ve sinemada bir rolün yedek oyuncusu.

Jest: Tiyatro sahnesinde, sanatçıların bütün el, kol, ayak ve benzeri beden hareketleri.

Koro: Eski Yunan tiyatrosunda bir grup erkek ve kadından kurulu şarkıcılar topluluğu. Oynanan eserin konusuna da katılırlar ve eserdeki olaya karşı, toplumun duygu ve düşüncelerini temsil ederlerdi. Hayvanlar, ağaçlar, bulutlar yerine sembol olarak kullanıldıkları da olmuştur.

Kostüm: Tiyatroda sanatçıların giydiği oyuna uygun kıyafet.

Kulis: Tiyatroda, sahnenin arkasında bulunan kısım; sahne arkası.

Maket: Tiyatroda dekor taslağı.

Makyaj: Tiyatro ve sinemada sanatçıların yüzlerinde boya ve başka maddelerle yapılan tuvalet ve değişiklikler.

Mimik: Bir duygu veya düşüncenin kaş, göz. ağız, yüz hareketleriyle anlatılması.

Mizansen: Bir tiyatro eserinin sahneye konması, sahneye göre düzenlenip uygulanması.

Olay Metinleri